Dikkat eksikliği tanısı almış çocukların %60 ile %65’inde bu tanıya ek olarak dürtüsellik ve hiperaktivite bozukluğu görülmektedir. Dürtüsellik semptomları; genellikle saldırgan, aşırı ve taşkın davranışlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Dikkat eksikliği beraberinde dürtüsellik tanısı almış çocuklarda saldırgan, taşkın davranışlar ve beraberinde dürtülerin kontrolünde sıkıntı yaşandığı için takıntılar gelişebilir. Dürtüsellik yaşa, cinsiyete göre farklı düzeylerde ve farklı… Read more
Archive for August, 2019
DEHB VE TEDAVİ SÜRECİ
DEHB tanısı almış çocukların yaşadığı güçlükler, çocukların sosyal kuralları kolaylıkla öğrenmelerini ve anlamalarını zorlaştırmaktadır. Sağlıklı çocukların çaba gerektirmeden kazandıkları sosyal becerileri bu çocuklar profesyonel yardım alarak öğrenmektedirler. DEHB tanılı çocuklar yaşadıkları sorunlara uygun tedavi ve eğitim almazlar ise değin tanısına eşlik eden bazı hastalıklar ortaya çıkabilir. DEHB olan çocuklarda başka sorunların eşlik etmemesi için erken… Read more
DEHB İLE İLGİLİ BAZI YANLIŞ YARGILAR
•DEHB bir rahatsızlık değildir. (yanlış) •DEHB beyin kimyasındaki bozukluk nedeni ile yönetici işlev becerilerinde sorunlar yaşamasına sebep olan nöro-biyolojik bir rahatsızlıktır. (doğru) •DEHB sadece çocuklarda görülür. (yanlış) •DEHB ergenlik ve yetişkinlik döneminde de görülür. Ancak DEHB tanısı almış yetişkinler azınlığı oluşturmaktadır. Bunun nedeni kişinin bu semptomlarla yaşamayı öğrenmiş olmasıdır. (doğru) •DEHB hiçbir durum ile bağlantılı… Read more
DEHB’Lİ ÖĞRENCİLERİN SINIF İÇERİSİNDEKİ BELİRGİN ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
DEHB’li öğrenciler sınıf içerisinde, dikkat toplama yeteneğindeki sınırlılık, dağınıklık, anlatılanları dinlemede güçlükler, düzensizlik, unutkanlık, motor huzursuzluk, yetersiz dürtü kontrolü, aşırı konuşma, sırasını bekleyememe, kurallara uymada güçlük gibi bazı olumsuz davranışsal tepkiler gösterirler. Bu öğrenciler bir ya da birden fazla uyarana aynı anda dikkat etme konusunda sorun yaşarlar, bu öğrencilerin elleri ayakları sürekli hareket halindedir, oturmaları… Read more
DEHB TANISINI KİM KOYAR? TANI AŞAMASI NASIL GERÇEKLEŞİR?
DEHB tanısı alanda uzmanlaşmış psikiyatristler tarafından konulur. Tanı tek bir kaynaktan elde edilen bulgu ya da bilgilere göre değil; birçok kaynaktan elde edilen bilgiler bir araya getirilerek bu bilgilerin incelenmesiyle konulur. Öncelikle bireyin kontrolsüz davranışlarının, hareketlilik, dikkatsizlik ve dürtüsellik sorunlarının ne zaman, nasıl başladığı, içerisinde bulunduğu dönemdeki sorunların neler olduğu tespit edilir. Çocuğun ve gencin… Read more
DEHB NE DEĞİLDİR?
Çoğu çocuk ve yetişkin bazen dikkat dağınıklığı ya da bir işi bitirme konusunda sorunlar yaşayabilir. Durumun dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olarak değerlendirilebilmesi için ise DEHB semptomlarının çocuğun ya da bireyin yaşamındaki en az 2 alanda (sınıfta, oyun alanında, evde, topluluk içerisinde ya da sosyal ortamlarda) engel yaratması gerekmektedir. Eğer bir çocuk yalnızca oyun oynarken… Read more
EBEVEYNLER DEHB TANISI ALMIŞ ÇOCUKLARININ ÖĞRENMELERİNİ DESTEKLEMEK İÇİN NELER YAPABİLİR?
DEHB tanısı almış öğrencinin sınavlarda başarılı olması için öncelikle öğrenmelerinin desteklenmesi gerekir. Bu duruma destek olmak için ebeveynler çocuklarının ders çalışma ortamında şunlara dikkat etmelidir: • Sessiz, bir çalışma ortamı ( açık televizyon ya da bilgisayar olmayacak şekilde ) sağlanmalıdır. • Bir işi gerçekleştirmeleri ya da tamamlamaları için uygun sıralamalar ve dönütler verilmelidir. • Zamanını… Read more
DEHB YETİŞKİNLİK DÖNEMİNDE GÖRÜLÜR MÜ?
Çocuklukta görülen dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu yetişkinlik dönemine de sarkabilir ya da çocukluk döneminde tanılanmamış bireyler yetişkinlikte tanı alabilir. Tıpkı çocuklarda ve gençlerde olduğu gibi, yetişkinler için de dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu uyum problemlerine neden olabilir. Dikkat eksikliği bireylerin bir işi sürdürmelerini ya da tamamlamalarını zor bir hale getirebilir ve bireylerin ilişkilerinde problem… Read more
DEHB VE DÜRTÜSELLİK
DEHB ile birlikte görülebilen sorunlardan biri de dürtüselliktir. Dürtüsellik davranışları planlamada, istekleri ve ihtiyaçları ertelemede ve kendini durdurabilme becerilerinde sorun yaşanmasıyla kendini gösteren bir durumdur. Belirtileri şu şekilde sıralanabilir; * Çocuk sorulan soru tamamlanmadan önce yanıt vermeye çalışır. * Sırasını beklemekte zorlanır. * Başkalarının sözlerini keser. * Davranışlarını ve eğer dürtüsellik fazla ise mimiklerini kontrol… Read more
DEHB NASIL TESPİT EDİLİR?
Hiperaktivite semptomlarını çocukluk çağında göstermeye başlayan, gelişimsel olarak devam eden ve kişinin yetişkinlik yaşamını da etkileyen bir bozukluktur. Erkeklerde görülme sıklığı kızlara oranla daha fazladır. Genetik ve biyolojik temellere dayanan, psiko-sosyal etkenlerle şiddeti artan bir bozukluktur. Günümüzde hiperaktiviteyi tespit etmek için klinikte tek bir ölçüt yoktur. WISC-4 günümüzde kullanılan en yaygın test olmakla birlikte bunun… Read more
DEHB VE DİSLEKSİ ARASINDAKİ İLİŞKİ NEDİR?
Yapılan araştırmalarda Disleksi ile Dikkat Eksikliği VE Hiperaktivite Bozukluğu arasında %10’dan %92’ye varan oranlarda bir örtüşme görüldüğü ortaya konmuştur. DEHB’li çocuklarda Disleksi görülme sıklığı %15–50 iken Diskalkuli görülme sıklığı %24–60 oranlarında değişmektedir.
DEHB AİLE İLİŞKİLERİNİ NASIL ETKİLER?
DEHB’li çocuklar aile ilişkilerinde sorunlar yaşayabilirler. Ebeveynler veya çocuğa bakmakla sorumlu olan kişiler bu süreçte çocuğa karşı sabırlı ve anlayışlı olmalıdır. Ebeveynler bu süreçte yaşadıkları sorunlardan kendilerini sorumlu tutabilirler. Çocuğa karşı nasıl bir tutum sergileneceği aile içinde tartışmalara neden olabilir. Özellikle okul hayatı da başladığında ebeveynler kendi içinde çatışan ya da okula karşı çocuğunu savunmaya… Read more
DEHB İLE GÖRÜLEBİLEN BOZUKLUKLAR NELERDİR?
* Dil ve Öğrenme Bozuklukları *Depresyon *Kaygı Bozuklukları *Asperger Bozukluğu *Davranım Bozukluğu *Tik Bozukluğu *Karşıt Olma Karşıt Gelme Bozukluğu gibi rahatsızlıklar DEHB ile birlikte görülebilir. Bu nedenle ebevenyelere çocuklarına tanı konulduktan sonra tedaviye başlamaları ve psikolojik destek almaları önerilir.
DEHB’NİN GÖRÜLME SIKLIĞI NEDİR?
DEHB görülme oranının araştırmaların yapıldığı yer, araştırma grubundaki çocuk-gençlerin yaş ortalaması ve kullanılan yönteme göre değişiklik göstermesiyle birlikte genel olarak toplumda %3 ile %10 arasında olduğu saptanmıştır. Ayrıca yapılan araştırmalar DEHB’nin erkek çocuklarda 2 ile 10 kat daha sık görüldüğünü ortaya koymuştur.
DEHB VE ANKSİYETE BOZUKLUĞU
İki tanıyı ayırt etmek için öncelikle klinik değerlendirme gerekir. Kaygılı bir çocuk yalnızca kaygı duyduğu durumlarda dikkatini toplayamazken, dikkat dağınıklığı olan çocuk ise kaygı verici durumdan uzakken de dikkatini toplayamaz. Ancak şuna da dikkat çekmek gerekir ki iki problemde birbirini şiddetlendirdiği için DEHB ve anksiyete aynı anda görülebilir.
DEHB’NİN EĞİTİM HAYATINA ETKİLERİ
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu sorunu yaşayan öğrenciler, dikkatlerini gereken durumlarda toplayıp kesintiye uğratmadan bir davranış sergilemekte ya da bir işi tamamlamakta sorun yaşarlar. Bu sorun çocukların arkadaş, aile ve eğitim ortamlarına da yansır. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu sorununa sahip öğrencilerin eğitim hayatlarında karşılaştıkları sorunlar şu şekilde sıralanabilir; • Çocuk zekası oranında beklenenin altında… Read more
DEHB VE DUYGU KONTROLÜ
Duygularımızı kontrol etmek ve yönlendirmek günlük hayatımızda önemli bir zihinsel işlevdir. Davranışlarımız gibi duygularımızı da bir ön denetimden geçirerek sergileriz. Duygu kontrolünde problemler dikkat eksikliği tanı kriterleri arasında yer almamasına karşın günlük hayatta en sık karşılaşılan problemler arasında yer alır. Yapılan araştırmalarda DEHB’li çocukların duygu kontrolünde daha çok 2 tip sorun yaşadıkları görülmüştür. *Düşük tepki… Read more
DEHB ÇOÇUĞUN SOSYAL GELİŞİMİNE NASIL ETKİ EDER?
Dikkat sürelerinin kısa olması ve dürtüselliğin fazla olması sebebiyle uzun süre hareketsiz kalamadıkları için sosyal kuralları öğrenmede güçlük yaşarlar. Bu nedenlerle arkadaş bulmada ve arkadaşlık ilişkilerini sürdürmede zorluk çekerler. Başkalarına karşı saldırgan davranışlar (itme, çekme gibi) gösterebilirler. İçsellik gelişmemiştir bu nedenle davranışlarının sonuçlarını düşünemeyebilirler.
DEHB’DE ÇOCUĞUN İSTENDİK (UYGUN) DAVRANIŞ GÖSTERMESİNE KATKIDA BULUNMAK İÇİN EBEVEYNLER NELER YAPABİLİR?
*ebeveynlerin her gün çocuğa düzenli olarak belirli bir zaman ayırması gerekir. *ebeveynler, çocuk istendik davranışı gösterdiği zaman davranışın devamlılığı için pekiştirici sözler söylemelidir. *çocuktan istekte bulunurken cümlelerin olumlu anlaşılır ve sadece tek bir istek içermesine dikkat edilmelidir. *çocuğun olumsuz davranışı gelişim düzeyi ve yaşına göre uygun yöntemlerle cezalandırılmalı ancak sonrasında çocuğa normal davranılmaya devam edilmelidir.